Inleiding op het thema:

Op deze avond/ochtend zijn we getuige
van een ontmoeting tussen Jezus en een man,
die doofstom is en daarom in een isolement leeft.
Het is Jezus die hem daaruit weg haalt
en hem opnieuw verbindt met de samenleving..
Hij raakt hem aan en maakt hem open
met het woord: Effata, wat betekent: Ga open!
Mogen wij ook vandaag weer zijn woord verstaan
en open gaan voor wat God tegen ons zegt.
Gedurende deze Viering zullen enkelen onder ons het Sacrament van de zieken ontvangen: voor hen zelf een gebeurtenis van Kracht en bemoediging in hun lijden, voor ons, hierbij aanwezig. enerzijds een teken om aandacht en zorg voor onze zieke en lijdende medemens te hebben , anderzijds een herinnering aan de gave van onze eigen gezondheid waarvoor we dankbaar kunnen zijn maar ook wetende dat wijzelf eens met ziekte en lijden te maken hebben en leren daar goed mee om te gaan.

Overweging

In een groep mensen van 80 en 90 plussers
heeft menigeen gehoorproblemen.
Heel vaak kun je de zin horen: ‘Wat zeg je?’ ‘Ik versta je niet’.
Zeker in gezelschap is dat voor hen heel lastig.
De bijgeluiden zijn dan zo sterk, dat men helemaal niks meer verstaat.
Dat geeft de ervaring van: er buiten te staan, niet mee kunnen doen. En dat doet zeer.
Ondanks het bezoek aan de audiciën,
en de verfijnde gehoorapparaten blijft het moeilijk.
Daardoor wordt het contact met anderen steeds meer beperkt.
Men voelt zich buiten de groep gesloten.
En de horenden doen op den duur nauwelijks meer moeite
om hen erbij te betrekken.
Dan wordt hun wereld wel heel klein. En dat is verdrietig. Je voelt je alleen/eenzaam te midden van een groep mensen.

De man die vandaag bij Jezus gebracht wordt,
heeft zijn taal verloren: hij kan niet goed spreken en hij kan niet horen. Hij kan dus niet communiceren met de mensen om hem heen.
Daar komt nog bij dat hij door deze afwijking in zijn cultuur onrein is….Dus een dubbele vorm van apart gezet worden.

Onrein, betekent dus: raak hem niet aan!.
Maar wat zien we gebeuren?
Jezus raakt deze man wel aan.
Hij haalt hem even weg uit de lawaaierige menigte,
neemt hem apart, geeft hem zo volop persoonlijke aandacht.
Die aandacht alleen al is zo weldoende.
Aandacht geneest, hoe dan ook. Je merkt dat nog al eens in het dagelijkse leven: wanneer je de volle aandacht aan iemand geeft die erg gesloten is, dat zo’n persoon a.h.w. “open” gaat en soms dingen zegt of doet die je niet van hem/haar verwacht had.
Heeft niet iedereen behoefte aan aandacht en belangstelling?

Maar Jezus dóet ook wat.
Hij raakt juist die zintuigen aan,
die genezing nodig hebben: de oren en de tong.
En dan staat er: ‘’Hij keek op naar de hemel en zuchtte’.
Dat wil zeggen: hij voelt het verdriet van die doofstomme man.
Zijn zucht, zijn levensadem, zijn rouach, wordt voelbaar.
En Hij haalt er God in de hemel bij.
En vanuit die verbinding met zijn Vader zegt hij dan dat ene woord, dat uit het Hebreeuws bewaard is gebleven: EFFETA, GA OPEN.
Én dan vertelt het evangelie: ‘Meteen gingen zijn oren open,
zijn tongriem ging los, en hij sprak normaal.’

Hier wordt de nieuwe wereld, het Rijk Gods hier en nu tussen ons mensen, zichtbaar.
Hier voelt deze mens zich gehoord en kan hij vrijuit spreken:
hij hoort er zo weer helemaal bij.

Wat heeft deze evangelielezing óns vandaag te zeggen?
Je zou het twee-ledig kunnen uitleggen.
Doofstom kunnen wij ook zijn, ook al kunnen we nog zo goed horen en praten. We kunnen zo met onszelf en onze eigen dingen bezig zijn dat we a.h.w. doof zijn voor wat van buiten komt.
Doof bijvoorbeeld voor de woorden van God die tot ons gesproken worden. Voor woorden, die leven gevend zijn,
voor woorden, die ons oproepen uit onszelf te treden.
Dat is het tegengestelde van gretig horen, gretig opnemen, attent luisteren, zoals bij de profeet Samuel of Maria:
‘Spreek Heer, uw dienaar luistert’.
Of doof zijn in de zin van: je bent zo met je eigen dingen bezig dat je bijna geen belangstelling of tijd hebt om echt naar de ander te luisteren.

Stom, in de zin van niet kunnen spreken kun je ook zijn, als je wel kunt praten maar je bent wellicht bang voor de gevolgen van je spreken.
Je houd je mond ook als je eigenlijk zou moeten spreken, waarschuwen of protesteren tegen iets wat niet goed is.
Het spreekwoord zegt: “Spreken is zilver maar zwijgen is goud”. Maar soms is spreken belangrijker dan zwijgen bijvoorbeeld wanneer het gaat over zaken in het dagelijks leven die onrechtvaardig zijn en tegen het belang van de mensen ingaan.
Daar moet je je stem tegen laten horen. Maar daar is dikwijls wel moed voor nodig.
Maar er zijn situaties die daarom vragen. Ook al wil je wellicht liever niet spreken om geen ruzie te krijgen.

Als de doofstomme uit het evangelie, hebben we genezing nodig, genezing uit onze angst om iets te zeggen.
Dan hebben we het woord EFFETA nodig, ga open,
luister en spreek om zijn woord, dat we horen, ook te laten klinken.
Durf ik mijn mond open te doen, als het er op aan komt?

EFFETA geldt ook voor mensen, die doofstom gemáákt zijn.
Mensen die geen informatie krijgen, dom gehouden worden,
het maar alleen moeten zien te redden.
Daarbij komt dan nog dat ze hun mond moeten houden.
Zij die geen stem hebben/krijgen in onze maatschappij
(bijvoorbeeld uitgebuite werknemers of vluchtelingen die nog al eens de speelbal zijn van gewetenloze reisbureaus of werkgevers. Of degenen die als fraudeurs stonden gebrandmerkt en jarenlang doof en stom/onwetend werden gehouden).
Daar valt nog veel werk te doen.

De genezing uit het evangelie van vandaag is eigenlijk een oproep om juist déze mensen uit de menigte apart te nemen
en hen alle aandacht geven die ze verdienen.
Dat vraagt om een verandering in het denken en doen,
niet alleen van de politiek, maar ook en vooral van onszelf.

We kunnen ons persoonlijk afvragen:
‘Welke mens in mijn directe omgeving leeft in een isolement,
omdat hij of zij er niet bij hoort, omdat die niets hoort en wier stem niet wordt gehoord, omdat we niet naar hen luisteren? Denk bijvoorbeeld aan mensen uit het buitenland die worstelen met de Nederlandse taal. Hoe dikwijls merk ik niet dat een vriendelijk woord of groet hen goed doet!
Voel ik me geroepen om hun doofheid te doorbreken en ondanks alles toch met hen in gesprek proberen te komen?
Mag ik de stemlozen een stem geven,
zoals het evangelie zegt : de tongriem losmaken?

In veel landen wordt de persvrijheid aan banden gelegd.
Maar ook in ons eigen land wordt er de mensen zand in de ogen gestrooid met valse informatie, z. g. n. “nepnieuws” waardoor het steeds moeilijker wordt om de waarheid van de leugen te onderscheiden, zodat ze doof worden voor wat werkelijk waar is. Wij hebben de taak om daar tegenin te gaan en mee te werken dat de waarheid gezegd wordt.

In de eerst lezing horen we de Profeet Jesaja dromen van een nieuwe wereld:
‘Dan worden de ogen van de blinden geopend
en de oren van de doven geopend.
Dan danst de kreupele als een hert
en juicht de tong van de stomme.
Als dat eens waar was. Laat het niet alleen een droom zijn!!
Als wij dat eens proberen waar te maken,
door EFFETA te zeggen en EFFETA, te doen.

(Vanavond wordt bijzondere aandacht geschonken aan de zieken . Gelukkig wordt in Nederland veel aandacht aan de zieken besteed en de zorg voor hen. Hoewel deze laatste nog veel verbeterd kan worden i.h.b. wanneer het gaat over een voldoende aantal goed opgeleide en goed betaalde zorgmedewerkers.
Maar dat kan niet verhinderen dat veel zieken zich toch eenzaam voelen. Dat is bijna onvermijdelijk. Ze zijn a.h.w. als de doofstommen van het Evangelie. Vandaag wil de kerk bijzondere aandacht besteden aan hen, hen in het centrum van de belangstelling zetten, aandacht voor hen vragen. Dat doet de kerk in dit geval door hen het Sacrament van de zieken toe te dienen. Hierdoor krijgt de zieke alle aandacht, hierdoor zegt de kerk aan de zieken: ”Jouw aanwezigheid is belangrijk voor ons, jij hoort erbij”. Op die manier wil ze de zieke bemoedigen en kracht geven, kracht om vol te houden, om door moeilijke momenten heen te komen en hoop te blijven houden op de toekomst, hoe die dan ook moge zijn.
En voor ons, gezonde mensen, kunnen zieken een hulp en een teken zijn, bijvoorbeeld door ons eraan te herinneren dat ons leven en onze gezondheid een gave zijn en daar voortdurend dankbaar voor te zijn. Maar ook om ons ervan bewust te zijn dat die ook beperkt zijn en dat ons leven niet alleen maar bestaat uit zoveel mogelijk eruit te halen en ervan te genieten als wel om anderen in ons leven en ons geluk te laten delen. Een gelegenheid als deze nodigt ons bovendien uit om ons af te vragen of er in onze omgeving geen mensen zijn die onze aandacht en onze tijd nodig hebben die we moeten helpen genezen van hun doofstomheid. Zijn/haar tijd en aandacht aan iemand geven is dikwijls veel belangrijker dan wel schitterend en/of duur geschenk dan ook. Dat deze ziekenzalving hen en ons daartoe moge inspireren!